ZNACZENIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ I SPORTU W WIEKU SENIORÓW

Aktywność fizyczna, ruch i sport są ważną częścią życia człowieka w każdym wieku. Ruch w ogóle jest podstawą i warunkiem przetrwania, samodzielności, samowystarczalności, utrzymania aktywności psychicznej i społecznej, zmniejszania poczucia osamotnienia, sprzyja integracji społecznej, jest źródłem realizacji osobistych zainteresowań, a ponadto rozwija kondycję fizyczną i fitness i zapobiega wielu chorobom, spowalnia procesy starzenia, pobudza układ nerwowy, układ sercowo-naczyniowy oraz usprawnia proces przemiany materii, likwiduje wpływ niekorzystnych warunków psychicznych i wzmacnia mechanizmy obronne organizmu. Wymienione cechy ruchu często stają się głównymi motywami seniorów prowadzącymi do regularnej aktywności sportowej, która korzystnie wpływa na cały organizm i wspiera nie tylko zdrowie fizyczne, ale i psychiczne jednostki. Wszystkie wymienione zalety i cechy znacznie przyczyniają się do przedłużenia aktywności twórczej, aktywnej starości człowieka. W porównaniu z motywacją studentów do uprawiania sportu i ćwiczeń, wśród seniorów motywy takie jak doskonały wygląd, wyższa wydajność, przygoda, ryzyko, napięcie, adrenalina nie są tak częste. Jednak zdrowie jako motyw jest wyraźnie na pierwszym planie dla obu grup.

 Pozytywny efekt regularnych ćwiczeń gwarantuje odpowiednie dobranie treści, objętości i intensywności ćwiczeń. Również przy ich wyborze należy kierować się zasadą adekwatności do wieku, co pozwoli osobom w podeszłym wieku na dobór aktywności fizycznej w oparciu o ich indywidualne wymagania i stan zdrowia.

Ruch należy do kultury fizycznej człowieka, gdzie zgodnie z nim spełnia funkcję wychowawczą (kształtowanie procesów fizycznych i psychicznych – potrzeba ruchu), funkcję zdrowotną (korzystna reakcja na stan zdrowia jednostki), funkcję społeczną (relacje interpersonalne, samoocena, wzajemna akceptacja, środowisko…), funkcje psychologiczne (poprawa uczuć, percepcji, motywacji, zachowania, działań) i reprezentacyjne (reprezentacja siebie, drużyny, kraju, klubu).

Brak aktywności fizycznej stopniowo przeradza się w problemy związane z nadwagą lub otyłością, nadciśnieniem tętniczym (wysokie ciśnienie krwi), układem kostno-mięśniowym (zanik mięśni, utrata siły, ograniczenie zakresu ruchu), przemęczeniem i osłabieniem.

  „Promowanie modelu całożyciowej aktywności fizycznej współczesnego człowieka może być jednym z kroków do zwiększenia wiedzy społeczeństwa na temat potrzeby i znaczenia regularnych ćwiczeń, prowadzących do promocji zdrowia, odpowiedniej sprawności i długiego aktywnego życia”.

Przy wszystkich czynnościach ruchowych i obciążeniu fizycznym organizmu w podeszłym wieku ważne jest uwzględnienie zmniejszenia ryzyka zdrowotnego, zarówno przy wyborze aktywności ruchowej, jak i przy wyborze jej intensywności. Nigdy nie jest się za starym, aby zacząć regularnie ćwiczyć. Wraz z wiekiem pojawiają się problemy wynikające ze zużycia organizmu lub prowadzenia niewłaściwego trybu życia. Sport to szansa na zmianę na lepsze i satysfakcjonujące życie. Im człowiek starszy, tym ważniejsza jest aktywność fizyczna. Sport opóźnia oznaki starzenia, pomaga radzić sobie z chorobami i bólem, dodaje energii i pozytywnego nastroju.

• Jeśli osoby w podeszłym wieku decydują się na regularne ćwiczenia, powinny przestrzegać podstawowych zasad podczas ćwiczeń:
• możemy przystąpić do ćwiczeń od razu, jednak przed przystąpieniem do jakichkolwiek ćwiczeń konieczna jest konsultacja z lekarzem
• nie każde ćwiczenie jest odpowiednie dla każdego seniora
• zaczynaj ćwiczenia powoli, a po tygodniach zwiększaj intensywność ćwiczeń
• nigdy się nie zmuszaj
• kilka rodzajów ćwiczeń jest odpowiednich dla seniorów, nie ma potrzeby preferowania tylko jednego wspólnego dla wszystkich

• Powody, dla których warto uprawiać sport nawet w wieku dorosłym:
• Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę, układ sercowo-naczyniowy, nowotwory, otyłość, chorobę Alzheimera itp.
• Bezczynność prowadzi do utraty sił do wykonywania codziennych czynności, do częstych wizyt lekarskich, przyjmowania leków i hospitalizacji.
• Strach przed kontuzjami i upadkami nie jest nie na miejscu, ponieważ rozsądna ilość ruchu zapobiega ścieńczeniu kości i zmniejsza ryzyko kontuzji.
• Sport to sposób na dobry nastrój, witalność i daje możliwość pełnego spędzenia czasu z podobnymi sobie ludźmi.
• Człowiek ma tyle lat, na ile się czuje. Ruch daje możliwość poczucia się młodziej.
• Ćwiczenia przyspieszają metabolizm i budują masę mięśniową. Mają wpływ na poprawę równowagi, elastyczności i koordynacji.
• Sport poprawia jakość snu i korzystnie wpływa na mózg.

Ostatnio wiele badań dowiodło, że regularna aktywność sportowa na różne sposoby wspiera zdrowie jednostki. Na przykład ryzyko chorób sercowo-naczyniowych lub udaru mózgu i ich ewentualnego nawrotu zostanie znacznie zmniejszone. Aktywni pacjenci szybciej wracają do zdrowia po różnych chorobach serca i krążenia. Mówi się nawet, że zwiększenie aktywności fizycznej zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego czy prostaty. Aktywni sportowcy są również mniej podatni na nadwagę, depresję, nadciśnienie, osteoporozę i cukrzycę.

Optymalne tętno dla kategorii wiekowej powyżej 60 lat wg

Osoby regularnie uprawiające sport również mogą oszacować intensywność obciążenia swojego ciała na podstawie subiektywnej oceny opartej na podstawowych objawach.

Średnie tętno i jego subiektywna ocena

Wszyscy eksperci są zgodni co do wniosku, że kto chce być zdrowy i sprawny, powinien regularnie uprawiać sport co najmniej trzy razy w tygodniu przez 30 minut, a nawet lepiej – łącznie 150 minut treningu tygodniowo. Ponadto zalecają przestrzeganie zasad zdrowej diety, picie tylko lekkich i umiarkowanych ilości alkoholu, niepalenie tytoniu i unikanie wszelkich używek.

Podczas ćwiczeń nigdy nie należy przesadzać, dlatego należy trzymać się zasady „serce by chciało, ale niech rozum zadecyduje” – ile, co i jak. Lepiej trenować na 70% cały czas i z radością niż przez dwa tygodnie na 100%, a potem przez kontuzję być wykluczonym z jakiegokolwiek sportu na długi czas. Ćwiczenia u tzw. seniorów (mowamy tu przede wszystkim o osobach powyżej 60 roku życia), powinny przede wszystkim służyć poprawie kondycji fizycznej i psychicznej.